Argik (18 urte), beresendagile ikasketak burutzekolanaldi bat egiten du zaharetxehonetan. Neskak adinekojendea bi taldetan zatitua du:zahar okaztagarriak eta xaharatseginak.

Emilio lehen taldekotzatjotzen du. Tematia, hastiala,berekoia, esku eta hitz mokorrekoa.Ez du ez nehor jokoedo mehatxatuko. Maiz iraindukobai. Konpainiari beti ihes.Musean artzeko ez du sekulanlaugarrena eginen. Zelestinaanderea, bazkaltzeko, ondoanjartzen zaiolarik, brauki bestemahai batetara joanen da. Altabada Zelestina andere bihotzhandikoa da. Bakoitzari kasuemana. Ez du nehoren urtebetetzerikahantziko. Beti, goxoki,lore floka edo konplimendubatekin ohoratuko du. Emilioaldiz han kanpoan egonen damuturi, matela hezurra tinko.

Goiz batez, Emilio gizagaixoaez da iratzarri.Argik Zelestinari deblauki:

- Zahar okitu hastial batgutiago.

- Ez duzu holakorik erranbehar. Bere arrazoinak bazituzkeenkonpainia ez maitatzeko.Nehoiz ez dakizu jendeakzer jasan duen.Arratsalde apalean,Argik, eguneko lana uztera doalarik,zahar-etxeko gorputegi ondotikpasatzean, gizon lodikotebat jarria gurutzatzen du. Denboraberean hor dator Zelestinabere doluminen eskaintzera.Gizona bat batean zutitzen da,hotz eta motz:

- Zu ez, Zelestina! Aldehemendik!!

- Hola nahi baduzu!Argiri, ondotik, hitz hauek eskapatuzaizkio.

- Familia berekoak, denakidurikoak!

- Zu, andere gaztea, jarzaitez hor, manatzen dio gizongotorrak.

- Ez! Ni banoa. Egunafini dut.

- Minutu bat! Behar dauzutzerbait erran.Biak ondoan jartzen dira.

- Aita zenari errespetuzenbait zor diogu, ez?

Jendeakez ote du jendea balio?

Bai, malestrukak gira familian.Zer nahi duzu. Lan eta lan, besterikez dugu ezagutu bizian.Lana eta langabezia. Ene aitazena harri ateratzen ari izan zenharrobian bere bizi guzian, bustianberdin errautsean. Zorionezez zuen silikosirik harrapatu. Baina43ko azaroan, igande batez,oihanean onddoketa zebilelarik,paraxutista ingeles batekin buruzburu gertatu zen. Kolpatuasoldadua. Etxera eraman zuen.Medikua ekarrarazi. Lagun komunistabat deitu. Zenbait egunberantago sasi gerlari lagunekberekin eraman zuten ingelesa.Biharamunean berean, aitak miliziaalemana etxean zuen. Eramanzuten. Ondoko 45eko udanbaizik ez zen itzuli.

Gaizo ni! Hogoi urtetan,aita oraino erasiatzen nuen.Esklabo huts bat baizik ez zela!Sukaldeko trapu tzar bat. Mazelakobat merezi nuen. Ordeabegiratu ninduen. “Bai egiaduk. Esklabo nindukan laneaneta ere gehiago Buckenwalden.Han mintzatu banintz eneak eginazian. Anitzetan hobe duk isiltzea.Baina kario pagatzen duk.Gero ere beti isildu nauk.Erran behar deat, milizia guresukaldean sartu zelarik, behakobat bota niala leihotik eta karrikazbestaldeko etxean, leihoenartetik, ikusi nian Zelestinak etamiliziar batek begi kliskak elgarripasatzen. Zergatik ote? Ez diatsekulan jakin nahi izan… Han,bainu-askan torturatu nindutean,ukabilka, ostikoka zanpatu, barrabilakbi taulen artean lehertueta… Ni beti mutu. Etxera etorrieta isilik egoitea hautatu nian.Pentsatzen nian ere ni bizirikikusteak Zelestina damuarenerrabiakerreko zuela. Ez. Denborajoan ziaukuk eta gauzakhortan egon dituk. Zelestinabere baitako segurtasun berarekindabilak.” Barkatu, andereñoa,baina gauza horiek norbaitierran behar nizkion, aitarenpartez. Uzten zaitut. Badakizu,formalitateak...Biharamunean Zelestina goizezpasabideetan dabila:

- Halere Gaixo Emilio! Ezdugu utziko joatera lore zenbaitgabe. Oihanean libreki loratzendiren horietarik bilduko dizkiot.Horra bada:“Minaren ezin errana eta erranezinaren mina!” (Orixe)