Frantzian bezala munduko herri anitzetan jendartearen beharreri ezin erantzunez, hatsankaturik dabiltza osagarri sistemak. Frantzian, azken hilabete hauetan osagarri saileko langile, mediku, urgentzietako eta beste zerbitzuetako arduradunen oharrak eta oihuak entzun ditugu. Pandemia denboran anitz emanik, aitzineko egoera zalantzakorrera itzuli eta osagarri sistemako langileak ahantziak izan dira. Beste herri frangotan ere nekeziak salatzen dituzte sendagileek. Antolaketa berrikustea eta batez e

Ezin jasaneko heina

Denek gogoan ditugu Koronabirusaren izurrite hastapenean osagarriko langileen aldeko jestu eta mezu hunkigarriak. Garai dorpe hori pasatu ondoan, mundu berri bat eraikiko zela ere hitzemana izan zen, nigarra begian. Hitz ederrak, biziki errexki ahantziak!

Sendagileen errealitate dorpea eta orokorki osagarri sistemen ahuleziak eta eskas handiak adierazten dauzkigute han eta hemen gertatzen diren manifestaldi arranguragarriek. Alta salaketa horiek ez dira oraikoak, ez eta izurritearen ondorioak, aise lehenagotik plazaratuak baitziren, bainan herri anitzetan ezin jasaneko hein batera helduak girela iduri luke.

Frantzian, erretreten erreformak sortzen duen nahasmenduak momentuko gaia tapatzen du, bainan duela zonbait hilabete ikusi ditugu, berriz ere, urgentzia zerbitzuetako langileak karrikan. Joan den udan zerbitzu anitzek ateak zerratu dituzte, langile eskasagatik herritarren galdeeri ezin erantzunez. Agerian den arazoaren parte bat baizik ez da, osagarriko beste zerbitzuetan ere ahal eskasa larriki bizi baita. Artatzaile frango azken puntarainoko akidura fisiko eta psikikora helduak dira. Finantzamendu eskasa eta ekonomia gestioaren ondorioz erien artatzeko jestuek eta hurbileko presentziak galdegiten duten denborarik ez dute gehiago, sendatzeko plazera galduz.

Munduko osagarri sistemak hunkituak

Egoera txar hori beste herri anitzetan sendi da, behin baino gehiagotan eredugarritzat hartua izan den Alemanian ere ospitaleetako diru eskasa eta krisia igurikatzen baita. Italian IRM baten ukaiteko urte bat bederen beha egon behar da. Erresuma Batuan aspaldiko partez erizainek greba egin dute. Espainian milioi erdi bat jende bildu da Madrilgo karriketan, otsailaren 12an, osagarri sistema publikoa zuzentzeko eta azkartzeko.

Zerrenda luza daiteke eta segur da herri aberatsetan tentsio handian direla osagarri sistemak, galdeak eta beharrak gero eta handiagoak dira, bainan eskaintzak ezin ditu segitu. Txinan ere Caixin aldizkariak ohar berak egiten ditu, pandemiaren epe laburreko eragina onartu ondoan jendartearen zahartzeak duen epe luzerako eragina azpimarratzen du, bai eta ere osagarri saileko langileeri buruzko ikustate ttipiegia eta ondorioz bokazio eskasa. Kontsiderazio eta medio ttipiegiak dira handitzen ari diren beharren parean. Dudarik gabe arazoa mundiala da.

Lehentasunak hautatu behar

Jendartean azkartzen ari den galdeari arrapostu kolektiboa emaitea merezi du. Bakotxaren eta denen aberastasuna den osagarria merkatuaren eskuetara joaitea ezin dugu utzi. Osagarri sistemaren berrantolaketa lehen lerroan diren sendagileen eskuetara itzuli behar da nagusiki eta podere publikoek diruztatze hautu argiak egin behar dituzte.

Egia da Ukrainako gerlak ez duela laguntzen hautu onen egiten. Azken hilabete hauetan berrarmatze deiak azkartzen ari dira herri aberatsetan. Frantzian, norabidea hartua izan zen gerla aitzin eta ondoko zazpi urterentzat armadako diru zama heren batez emendatua izan da, aitzineko zazpi urteeri konparatuz, kasik 60 miliar euro urte bakotx. Memento berean nuklear zentral berrien eraikitzeko hautua egina delarik, diru guti gelditzen da osagarri sistemaren hobetzeko. Alta hori da jendarteak galdegiten duena.

Baztertuak izan diren artatzaileak integratu behar

Osagarriko langileen eskasa salatzen delarik Koronabirus izurrite garaian xertatu nahi ez zuten langileak zergatik ez diren berriz lanean onartzen zaila da konprenitzea. Nahiz gripearen iduriko mehatxua bihurtua den COVID-19 birusa OMS edo Nazioarteko Osagarri Erakundearen arabera eta jakinez xertoaren eragina ttipia dela koronabirusaren azken aldaeren kontra, xertatuak ez diren sendagileen ber tokiratzeko azkenetarik da Frantziako Estatua. Horren zuzentzeko HAS edo Osagarriko Goi Mailako Egituraren erabakia igurikatua da hilabete hondarreko, azkenean.

Urgentzia mundiala

Bainan beste arrangura bat, eta ez ttipia, agertzen da. Deika ari den Bretainia Handira joaiteko prest dira Zimbabweko erizain gazteak. Ez omen dira bakarrak, Afrikako sendagile gero eta gehiago erakarriak dira Europako erietxeetara, hainbestetaraino hedatzen ari da fenomenoa nun deiadarra jo duen erizainen Nazioarteko Kontseiluak. Herri aberatsek Hegoaldeko herrietako osagarri saileko langileak hartzeak badu eragina azken herri hauetako osagarri sistemetan. Urgentzia zinez mundiala da.