Euskadiko portuetan 7 milioi kilo antxoa eta 9,1 milioi kilo berdel deskargatu dituzte. Estatuak ezarri antxoaren kuota arrantzaldi honetan, 31.614.622 kilokoa da. Kantauri itsasoan (Euskadi, Kantabria, Asturias eta Galizia) 11,4 milioi kilo arrain harrapatu dira, Estatuko kuotaren %36. Antxoaren batez besteko prezioa 1,55 €/kilokoa da. Arantxa Tapia Jaurlaritzako sailburuak aurreratu du, euskal arrantza sektorearentzat bilakaera positiboa espero duela. Iaz, garai berean 3,2 milioi kilo arrain harrapatu ziren, kiloko 1,97 euro batez besteko prezioan salduak izan ziren.

“Udalerri Euskaldunen Eguna” ekainaren 18an iraganen da, Lesakan (Nafarroa), aurtengo leloa “Zubiak zeharka” leloa da. Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak (UEMA) Lesakako Udaleko eta tokiko euskalgintzako ordezkariak dira antolatzaileak. Besta giroko ekitaldiak ez ezik, udalerri euskaldunen garapenerako erabaki garrantzitsuak ere izanen dira. Lakuntza, Bakaiku, Ituren (Nafarroa) eta Zegamako (Gipuzkoa) udalek, UEMAko kide izateko asmoz, egin eskabideak bertan aztertuko dituzte. Horiek onetsi eta, maiatzaren 18tik aitzina 111 Herriko Etxe egonen dira Udalerri Euskaldunen Mankomunitatean eta 346.000 herritarrek “lurgune euskalduna” osatuko dute. Mankomunitatearen helburua da euskarari behar duen tokia ematea.

Euskal Herriko Unibertsitateak (EHU), azken bost urte hauetan (2019-2023), 257 ikerketa-talderen lanari esker 252 milioi euro baino gehiago lortu ditu. “2019-2022 Ikerketa Planaren” emaitzak aurkeztu ditu. Lortutako diru-sarreren emendatzea azpimarratu da: 2019an 39,66 milioi, 2022an 57,63 milioi eta 2023an 69,02 milioi. Emaitza horiek bost ikerketa eremu nagusietatik datoz: zientzia esperimentalak, ingeniaritza eta arkitektura, osasun-zientziak, gizarte eta lege-zientziak, artea eta humanitateak. Datuen arabera, EHUk 2023ko urte hondarrean doktoratu aitzineko eta ondoko 913 kontratu zituen, 2019an 743 zelarik. Bost urteko epean 2.214 doktore-tesi egin dira, horietatik 949k (%43) nazioarteko aipamenean, defendatutako doktorego-tesien %14 baino gehiago euskaraz egin dira.

2021eko datuekin konparatu eta, euskaradunen ehunekoa bi hamarren hazi da. Emazteen eta gizonen artean ez da ezberdintasunik. 24 urtetik beherakoen kasuan, 2022an euskaraz hitz egiten zutenen portzentajea %25etik gorakoa zen. Adinak aitzina egin, behera egiten zuen euskal hiztunen kopuruak. 65 urtetik gorakoetan adibidez, duela bi urte %8,3k euskaraz hitz egiten zuten. 25 urteko azpikoen artean, ez zen 2022tik 2023ra kasik aldaketarik egon, adin erdikoen artean gorakada nabaritu zen. Herriko Etxeei dagokienez, euskaradun gehien Urrotzen da (%95,9), Arantza (%91,8) eta Araitz (%90,5) gibeletik dituela. Badira 18 Udalerri non ehunekoa ez den %1era heltzen.

Bilboko Udaletxeak, emisio apaleko eremua indarrean jartzeko data publikatu du: ekainaren 15etik aitzina izanen da. Bilboko emisio apalen eremua arautuko duen ordenantza berria, gehien kutsatzen duten ibilgailuentzat, ekainaren 15ean indarrean sartuko da. Hau da, “A” etiketa dutenentzat edo etiketarik ez dutenentzat, “B” katalogazioa duten autoentzako murrizketak urtebete barne indarrean sartuko dira.

Maiatzaren 6 batez Bermeon sortu zen, 2014ko uztailean Hondarribian zendu zen 90 urte zituela. Ibilbide horretan, arrasto aberatsa eta baliotsua utzirik Euskal Herriko artearen eta arteaz haraindiko historian ezinezkoa da Basterretxearen obra-bizitzak artikulu batean lerrokatzea, hainbeste dira. Bestalde artistaren munduan murgiltzean zabaltzen da bere ibilbidea: Francoren estatu kolpearen ondorengo erbestealdia (Ipar Euskal Herria, Frantzia eta Buenos Aires) eta itzulera, “Equipo 57” eta “Gaur” talde artistikoen sorrera, Arantzazuko kriptako muralak (1950eko hamarkadan hasi, debekua dela medio 1980ko hamarkadan bukatu zuen), pintura eta batez ere eskultura obra oparoa, Izaro Eusko Legebiltzarraren ikurra, Bai Euskarari kanpaina historikoaren logotipoa eta beste hainbat lan ikonografiko, diseinu industrialaren eta arkitekturaren esparruetan egin lanak, ...

Ertzaintzaren arabera, gaur egun Euskal Autonomia Erkidegoan 150 sekta daude aktibitatean. Segurtasun sailak dioenaz, horietatik bakarrik 50 legez erregistratuak dira, “elkarte laiko edo erakunde erlijioso edo espiritual” gisa. Erakunde, elkarte edo talde erlijioso gisa erregistratzeko baldintza bakarra “identitate bat” aurkeztea da. Sekta aktibitateari buruzko lege-eremu zehatzik ez dagoela gogoratzen du Segurtasun sailak. Horrez gain, sektetako jarraitzaileen gaineko balizko espoliazio ekonomikoak ere Ertzaintzak ikertzen ditu.

Urduneko eta Beloragoko Klaratar ordreko 16 serorek eliza katolikoa utzi eta Pablo de Rojas Sanchez Francok zuzentzen duen taldera hurbiltzea erabaki dute. Pablo Rojas Bizkaiko elizak eskumikatu zuen, bere burua Bilboko apezpiku ordenatu baitzuen. Bere elizak, sekta baten itxura du, ultra kontserbadorea da. Gainera Rojazek dio miresten duela Francok bideratu doktrina soziala. Serora horiek hartu erabakiak, Hegoaldeko eliza harritu du, zeren lekukoek serorak anitz estimatzen zituzten, gazteak eta karrikan ibiliz, laguntzak eginez, jendekilakoak zirela erranez. Horren inguruan ontasun historia ere bada. Serorek Derion daukaten egoitza saldu nahi zuten, diruarekin Urdunekoa erosteko. Elizako goi-karguek debekatu egin diete, gaur egun elizako kargudunek uste dute serorak tronpatuak izan direla eta berriz kontzilioko elizarat itzuliko direla.

Altsasu Gurasoak elkartea, bere garaian bi guardia zibilekin izan borroka baten ondorioz epaitu eta espetxeratu zituzten gazteen sustengu elkartea da. Prokuradoreak 62 urte baino gehiagoko zigorra eskatu zuen eta gazteei 2 eta 9 urte bitarteko zigorrak ezarri zizkieten. Zortzi urteren buruan, oraindik hiru gazte gelditzen dira ezarri zigor osoa bete gabe.

“Altsasu Auziaren memoria” lana aurkeztu da. Altsasu auziak hainbat irakaspen utzi dizkiela elkarteko kideek gogorarazi dute, hala nola “ez dela bertsio ofizialarekin fidatu behar” eta “Estatuaren eraberrikuntza demokratikoa beharrezkoa dela”. Altsasu Gurasoak elkarteak jakinarazi nahi ukan du aurkezpena auzia amaitu baino lehen egin duela.

1938ko maiatzaren 28an frankisten eskutan izandako Nafarroako San Kristobal gazteluan ziren presoek ihes egin zuten. Frankistek harrapatu eta mendian 206 preso hil zituzten. Lagun iheslari horietarik batek, Jovino Fernandezek, 13 egun mendian pasaturik, Urepeleraino heltzea lortu zuen. Gertakariaren oroitzapenetan, Urepeleko plazan monolito bat ezarria izan da, ihesaldiaren xehetasunekin.