Bingen Zupiria Autonomia Erkidegoko Segurtasuneko sailburuak eta Fernando Grande-Marlaska espainiar barne ministroak, ertzaintzaren polizia lanak aireportu eta portuetako zerbitzu eremura hedatzeko ahalmena adostu dute. Zupiriak adierazi duenez, berehalako neurria baldin bada ere, guzia koordinatzeko denbora beharko du. Marlaska ministroak argitu du neurri horrek ez diela eragiten Polizia Nazionalaren eta Guardia Zibilaren funtzio “esklusiboei”. Bileratik landa eman prentsaurrekoan, Zupiriak adierazi du akordio horren bidez Gernikako Estatutuaren garapenean sakontzen jarraitzen dutela, ertzaintza indartzen jarraikiz, erakundeen arteko lankidetza giroan. Sailburuak gehitu du: “Gure asmoa, giro horretan, euskal jendarteak 1979an berretsi zituen akordio horiek betetzea da, normaltasun giroan”.

Imanol Pradales erkidegoko lehendakaria eta Pedro Sanchez Espainiako gobernuko presidentea Ajuriarenean bildu dira. Pradales-ek Eusko Jaurlaritzaren gidaritza hartu zuenetik, bi agintariak elkartuko diren lehenaldia izan da. Lehendakaritza hartu zuenean, lehen adierazpenetan Pradales-ek segurtatu zuen bere lehentasunetako bat uztailean Espainiako gobernuko presidentearekin biltzea izanen zela, Gernikako Estatutua betetzeko lanetan hasteko. Espainiar estatuarekin adostu estatutu-itun berria lortzeko engaiamendua hartu du, aldebiko harremana finkatzeko eta autogobernua indartzeko. Agintari nagusien arteko harremana heldu diren egunetan bi gobernuetako kideek eginen dituzten beste hainbat bilkuretatik lehena da.

Eusko Jaurlaritzak langile publikoentzat %2ko soldata emendatzea onartu du, urtarrilaren 1etik gaur egun arteko gibel-ondoriodunarekin, 89 milioi euro kostako da. Emendatze hori funtzionarioen uztaileko ordain-sarian aplikatu da. Administrazio Orokorreko, Segurtasuneko, Hezkuntzako, Justiziako eta Osakidetzako langileentzat da aplikatua izanen, baita erakunde autonomoetako, zuzenbide pribatuko, erakunde eta sektore publikoetako langileentzat. EAEko Aurrekontu Orokorrean adostu neurria da.

EITBk azken hilabeteetako turismoaren datuak bildu ditu. Agertzen diren zenbakien arabera, turismoa Hego Euskal Herrian anitzez emendatu da. Halere ez du espainol estatuak errezibitzen dituen turisten %5a lortzen. Urteko lehen hilabeteetan, 3 milioi turista baino gehiago Araban, Bizkaian, Gipuzkoan eta Nafarroan ibili dira. Datuek argi erakusten dutenez, kopurua emendatuz doa, turista kopuruak Euskal Autonomia Erkidegoan %19a gainditu du. Iazko garai berarekin konparatuz, Nafarroan emendatzea %15ekoa izan da. Konparaketa egiteko, Espainiako estatuan turisten gorakada %13koa izan da. Pandemiaren garaiko beherakada gainditu dela baieztatzen du.

Hego Euskal Herrira etortzen diren turista gehienak espainiar estatukoak dira, %62a Euskal Autonomia Erkidegoan eta %72a Nafarroan ibiltzen da. Madrilgoak, Kataluniakoak edota Gaztela eta Leongoak izaten dira. Gehienak hoteletan egoten dira, batez beste Euskal Herrian bi egun pasatzen dituzte eta egunean...

Denis Itxaso Jaurlaritzako sailburuak zehaztu duenez 3.500 bat etxebizitza gazteei zuzenduak izanen dira. Gaur egun, erkidegoak 2.742 etxebizitza ditu eta leku gehiago izateko Herriko Etxeei inplikazio handiagoa eskatu du. Denis Itxaso erkidegoko sailburuaren ustez, tentsioan den merkatuari aurre egin behar da. Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza Sailak, herritarren eskura datozen 4 urteetan, alokairuko 7.000 etxebizitza publiko berri obratuko ditu (erdia gazteentzat).

Azpiegitura hidrauliko erromatar handi bat eta 3.000 metro karratuko eraikina Arkaian (Araban) aurkitu dituzte. Aurkikuntza arkeologiko gehiago egin dituzte Arkaian, ederki kontserbatu eremu termalean. Konkretuki igerileku itxura duen guneak, zortzi metro zabal, 20 metro luze eta bi metro et’erdi neurrikoa da. Hasiera batean, arkeologoek pentsatu zuten hiria urez hornitzeko zela, baina orain uste dute zuloa San Tomas ibaiarekin lotzen zela. Ikerlarien arabera ibai hori bideratzeko eta ur-goraldietan baliatzeko erabiltzen zen, termak hornitzeko baliatua zelarik. Termak diren eremuaren parean zereal zelai handia bada eta dronen bidez, lur azpian 3.000 metro koadroko eraikina atzeman dute. Auzo, ikastetxe, etxe erromatar handi edo “mansio” bat izan daiteke. Antzinako Erromanmansiogaltzada erromatarretako gelt...

Hegoaldeko 43 kirolarik Pariseko olinpiadetan parte hartzen dute. Espainiar estatuaren parte hartzaileen kopuru aldetik, Bartzelonakoaren ondotik (44), bigarrena da. Parte hartzeaz gain, bistan dena medailak irabazteko asmoa eta ilusioarekin Parisera joan dira. Zenbaitek balukete medaila irabazteko aukera, horietan Maialen Chourraut piraguista edo Jon Rahm golf jokalaria. Baina beste zenbaitek ere aukera ukanen dute medailaz jantzirik Parisetik etortzeko.

Laranja, meloi eta udare gutiago jaten dira, aldiz banana eta ahuakate gehiago. Fruituak hamar urtez %65ez garestitu dira. Sektoreak kontsumo apaltzearen arrazoietako bat prezioen emendatzea dela uste du. Fruitua gero eta gutiago jaten da, Hego Euskal Herrian 2014 eta 2023 artean fruituaren kontsumoa 325 milioi kilotik 261 milioi kilora jaitsi da, %19,7ko beherakada. Duela hamar urte, herritar bakoitzak urtean batez beste, 116,2 kilo jaten zituen, iaz 90,5 kilo. Argitaratu datuen arabera, kontsumoaren beherakadak fruitua askotarikoei eragin die. Gehien hunkiak: laranja (-%42,1), meloia (-%38,7), udarea (-%37,2) eta sagarra (-%17,3). Sasoi jakin batzuetan soilik eskuragarri izaten diren beste fruitu batzuen kontsumoa ere apaldu da, besteak beste abrikotena, aranena eta gereziena.

Bananari eta ahuakateari dagokienez, kontsumoak gora egin du. Ahuakatearen kontsumoa ez bada oraindik anitzez handia (6 milioi kilo), 2014...