Ba ote dakixu? | 2023ko Urriaren 12a
Salvador Allende 1945ean senatuan sartu zen. Erran bezala, kargu hori 25 urtez begiratu zuen baina bozka-eremuz hiru aldiz kanbiatu zen. Ez zen bere hautua izan baina bere alderdiaren baitan zituen kontrakoena. Alderditik kanpo baina ere barnean borroka eraman behar baitzuen.
Ba ote dakixu? | 2023ko Urriaren 05a
50 urte geroago, 1973ko irailaren 11 egun beltza egoiten da demokraziarentzat, Txilen, baina ere mundu osoan. Egun horretan, junta militar batek, Augusto Pinochet jenerala buru, estatu-kolpe militarra eraman zuen. Santiagon, La Moneda palazioan, bonbardatua izan zena, Salvador Allende presidenteak, demokratikoki hautatua izan zenak, azken mementoa arte iharduki zuen eta azkenean bizia eman zuen. Haren bizi osoa borroka bat izan zen, eta hori bere azken hatsa arte.
Ba ote dakixu? | 2023ko Irailaren 28a
Bere sorkuntzatik, 508an, bere heriotza arte, kasik bi mende geroago, atenastar demokraziak eboluzio handiak ezagutu zituen. Atenasko Konstituzioa liburuan, 320. hamarkadan idatzia izan zena, Aristotelesek hamaika “aldatze” kontatu zituen, azkena 403-402an, Peloponesoko gerlaren bukaeran.
Ba ote dakixu? | 2023ko Irailaren 21a
Ostrazismo prozedurak erakusten duen bezala, ez zen botereen arteko bereizketarik Atenasko demokrazian. Alderantziz, gure zuzenbide estatuarekin ez bezala, populuaren (“Demos”-aren) botereari (“Kratos”-ari) ez zitzaion mugarik ematen, ez eta ere justizia mailan. Aristolesek bere Atenasko Konstituzioa liburuan idazten duen bezala, populua auzitegietan burujabe zen ere.
Ba ote dakixu? | 2023ko Irailaren 14a
Herritar batek, Bostehunen Kontseiluan (Boule) zelarik, Estaduko gobernamenduan parte hartzen zuelako sentimendua bazuen. Estaduko afera inportantenak lantzen zituen eta hori egunero edo kasik, kontseilua urtean 300 egunez bederen elkartzen baitzen. Herritar pobreeri kontseiluko lanak segitzeko posibilitatea emaiteko, 450eko hamarkadatik goiti, ordainsari bat kontseilarieri emaitea erabakia izan zen. Kontseilariek haien kargua uzten zutelarik, kontseilu berriaren aitzinean kontuak eman behar zit
Ba ote dakixu? | 2023ko Irailaren 07a
Solonen erreformek demokrazia posible egin zuten baina 508-507ko Clisthenen erreformek zuten demokrazia sorrarazi Atenasen. Ohiz kanpoko iraultza izan zen. Lehen aldikoz giza-historian, populuak, “demos”-ak, boterea, “kratos”-a, eskuetan ukan zuen. Kanbiamen iraultzailea izan zen eta horretako erabiltzen dugun greziar hitza, “demokratia”, erregimen politiko berri hori kalifikatzeko, ez zen oraino erabiltzen. “Demokratia” hitza bakarrik 420ko hamarkadan lehen aldikoz agertu zen baina, dudarik gab
Herria Euskal Astekaria - Landagoien - 875, Landagoieneko errepidea - 64480 UZTARITZE | tel: 05 59 25 62 85 | herria@wanadoo.fr
Legezko oharrak | Diseinua eta programazioa: iF Diseinuak - 2016