Han eta Hemen | 2025eko Otsailaren 06a
Ipar Euskal Herriko euskarazko irakaskuntzaren bilan baikorra
Euskararen Erakunde Publikoak (EEP), irakaskuntza elebidunari buruzko datu ofizialak aurkezten dituen “Euskarazko eta euskararen irakaskuntzaren 2004-2024 arteko bilakaera eta 2024ko eskola sartzearen bilana” txostena atera du. Ipar Euskal Herriko eskola publikoaren, katolikoaren eta Seaskaren kasuak aztertuak dira, eta frogatzen da hiru saretan euskara geroz eta gehiago errotzen ari dela. Datu horiek eta dokumentua bera Hezkuntza Ministerioarekin berretsiak dira.
Euskarazko irakaskuntzaren eskaintzaren garapena 1. mailan
Irakaskuntza publikoko 1. mailako eskola elebidun eta elebakarren arteko banaketaren bilakaerari dagokionez, 2004tik 2024ra, 51 sail elebidun ideki dira. Irakaskuntza elebiduna eskaintzen duten eskolen eta herri arteko eskola elkargoen (HEE) proportzioa %34tik %66ra emendatu da.
Irakaskuntza katolikoari dagokionez, 20 urtez 8 sail elebidun ideki dira. Irakaskuntza elebiduna eskaintzen duten eskola katolikoen proportzioa %50etik %67ra emendatu da.
Seaska federazioko 1. mailako ikastolen kopuruen bilakaerari dagokionez, 20 urtez 13 ikastola ideki dira.
Laburbilduz, 3 saretako 1. mailako ereduen arteko banaketaren bilakaera baikorra izan da, 72 murgiltze eta sail elebidun ideki baitira, euskarazko irakaskuntza eskaintzen duten 1. mailako eskolen proportzioa %42tik %71ra emendatuz.
Euskarazko irakaskuntzaren eskaintzaren garapena 2. mailan
2. maila orokorrari dagokionez, 2004az geroztik 13 sail elebidun ideki dira kolegioetan, horietan 6 irakaskuntza publikoan, 5 katolikoan eta 2 Seaskan. 41 kolegioetarik 32k irakaskuntza elebiduna eskaintzen dute.
Lizeoei dagokienez, 2004az geroztik irakaskuntza orokorreko lizeoetan 5 sail elebidun ideki dira, horietan 4 publikoan eta 1 katolikoan. 15 lizeoetatik 12k irakaskuntza elebiduna proposatzen dute.
Kopuruen bilakaera 1. mailan
20 urtez, eskola publikoaren irakaskuntza elebiduneko kopurua %88,7z emendatu da, ikasle elebidunen proportzioa %18,5etik %36,9ra emendatuz.
Katolikoari dagokionez, kopurua %63,4z emendatu da, ikasle elebidunen proportzioa %23,8tik %37,3ra emendatuz.
Seaskaren kasuan berriz, 20 urtez ikastolako murgiltze ereduan diren ikasleen kopurua %88,2z emendatu da.
Laburbiltzeko, 20 urtez irakaskuntza elebiduneko murgiltze edo parekotasun ereduan diren ikasle kopurua 5.930etik 10.821era pasa da (+%82,5).
Kopuruen bilakaera 2. mailan
Kolegio publikoko ikasleen bilakaera segitutako irakaskuntzaren arabera, irakaskuntza elebiduneko kopurua %216,7z emendatu da, ikasle elebidunen proportzioa %6,3tik %18,6ra emendatuz.
Kolegio katolikoen kasuan, irakaskuntza elebiduneko kopurua %200,3z emendatu da, ikasle elebidunen proportzioa %7tik %19,5era emendatuz.
Seaskako kolegioei dagokienez, ikasleen kopurua %124z emendatu da.
Laburbiltzeko, kolegioan irakaskuntza elebiduna segitzen duten ikasleen kopuruen bilakaera 20 urtez %6,3tik %18,6ra pasa da publikoan. Katolikoan %7tik %19,5era pasa da eta Seaskan 477 ikasletik 1.070 ikaslera pasa da. Sail guziak nahasirik, 20 urtez %10,2tik %25,2ra igo da.
Lizeoei dagokienez, publikoaren kasuan irakaskuntza elebiduneko kopurua 190 ikaslez emendatu da, ikasle elebidunen proportzioa %3,8tik %8,2ra emendatu da, nahiz eta apaltze bat izan den 2021, 2022 eta 2024an.
Lizeo katolikoei dagokienez, irakaskuntza elebiduneko kopurua 181 ikaslez emendatu da, ikasle elebidunen proportzioa %2,5etik %10era emendatuz.
Seaskaren kasuan, ikasleen kopurua %142,1ez emendatu da.
20 urtez, lizeoetan irakaskuntza elebiduna segitzen duten ikasleen kopuruen bilakaerak honakoak dira: publikoan %3,8tik %8,2ra, katolikoan %2,5etik %10era eta Seaskan 178 ikasletik 431 ikaslera.
Gaur egun, kolegioan 2.237 ikasle gehiago badira (%177,1), lizeoan 624 ikasle gehiago (%175,3) eta 2. mailako irakaskuntza orokorrean 2.861 ikasle gehiago (%176,7).
Murgiltze ereduko eskaintzaren hedapena
2024ko sartzean, 6 eskola berrik euskarazko murgiltze eredua abiatu dute. Irakaskuntza publikoan, ama-eskolan: Milafrangako eskola, Mehaine/Armendaritze herrien arteko eskola (RPI) eta Senpereko eskola.
Irakaskuntza pribatuan, ama-eskolan: Larresoroko San-Martin eskola, Miarritzeko Maria Saindua eskola eta Milafrangako Bihotz Sakratua eskola.
Ama eskolako 1. urtekoen sartze tasen bilakaera
Hiru sareak nahasirik, 2023-2024an lehen aldiz ama-eskolako 1. urtekoen %50a sail elebidunean da. 2024-25ean, lehen aldiz elebidunen kopuruak elebakarrena gainditu du.