La Cumbre jauregia memoria leku

Donostian badago La Cumbre izeneko jauregi bat, oroitzapen latzak gogora ekartzen dituena, GALek han torturatu baitzituen Joxean Lasa eta Joxi Zabala. 2022ko Memoria Demokratikorako legeak aipatzen zuen eraikin hori memoria toki bilakatzea, baina asmoa ez da oraino gauzatu.

Joan den astean, Estatuaren biktimen elkarteek Batzar Nagusietara eraman dute La Cumbre jauregia Donostiako Udalaren esku uzteko eta memoriaren gune izateko proposamena.

Javier Buces Aranzadi elkarteko kideak proposamenaren arrazoi nagusiak zehaztu ditu. Alde batetik, jauregia Estatuaren errepresioaren leku sinboliko gisa definitzen da, beraz, memoria leku bihurtu behar du. Bestalde, La Cumbre memoria leku bilaka dadin, jauregia Donostiako Udalaren esku uztea beharrezkoa da, memoria demokratikoa berreskuratzeko, zaintzeko eta zabaltzeko. Horrela Estatuaren biktimek egia, aitorpena, elkarrizketa eta ordaina aurkituko lituzkete eremu horretan.

Elkarte memorialistek azaldu dute zer nolako zerbitzuak eskaini beharko lituzkeen La Cumbre jauregiak. Bertzeak bertze, errepresioaren biktima izan direnentzat dokumentazio zentro bat izatea da xedeetako bat, eginkizun pedagogikoa eta dibulgatzailea lituzkeena eta bertze memoria guneekin sare bat osatuko lukeena. Biktima horientzat laguntza psikosoziala emateko leku bat egotea ere proposatua izan da.

Urdaibai biosfera

Urdaibaiko biosferaren parte den Oka ibaiaren gutieneko emaria apaltzea erabaki zuen Uraren Euskal Agentziak joan den maiatzean. Erabaki honen kontra altxatu ziren berehala Ekologistak Martxan eta Eguzki elkarteak, eta helegitea aurkeztu zuten Eusko Jaurlaritzaren Ingurumen Jasangarritasuneko Sailburuordetzan. Bi elkarteen iritziari ez zion kasurik egin Sailburuordetzak, eta agentziaren erabakia berretsi zuen urrian. Ondorioz, bi talde ekologistek auzi bidezko helegitea aurkeztu dute EAEko Batzar Nagusien aitzinean.

Okaren ibarra Urdaibaiko biosferaren ardatza da, eta ibaiaren emariak eragin zuzena du inguruko ekosistemetan. Elkarteek salatu duten erabakia ibaiaren emari ekologikoari buruzkoa da. Emari ekologikoak erakusten du zein den lekuko faunaren eta landarediaren bizitza bermatzeko ezinbestekoa den gutxieneko emaria. Kopuru hori, lehengoarekin konparatuz, apaldu du Uraren Agentziak.

“Gure etxean zaude, zaindu” kanpaina

Berriki abiatu da Totx sagardo denboraldia, garai honek erakartzen duen jende oldearekin. Hernani eta Astigarraga dira arlo honetan osperik handiena duten herriak. Jendea memento goxoak pasatzera joaten da hara, baina batzuetan arazoak sortzen dira karrikan, eta horregatik bi udalek herriak zaintzeko deia egin dute urtarrilaren 29an, “Gure etxean zaude, zaindu” izeneko kanpaina aurkeztean.

Ongi dakite sagarnoa bi herrien nortasunaren parte garrantzitsua dela, abantaila ekonomikoak eta kulturalak ez dituzte gutiesten. Baina arrakastaren ondorio ezkorrak ere agerian ezarri dituzte bi herrietako auzapezek.

Aurtengo kanpainaren mezuak arduratsu izateko deia egiten du “etxera ongietorria ematen dizun norbaitek egina”. Sagardogileen Elkarteak bat egin du kanpainarekin, eta beren sagardotegi aitzinean ezarriko dute mezua.

EITBko Euskara Batzordea kezkatua

EITBko Euskara Batzordeak kezka agertu du azken hilabeteetan EITBren zuzendaritza postuetarako egin dituzten hautatzeetan euskaraz jakiteko eskakizuna gutietsia izan delako. C1 mailarik ez duten hiru pertsona hautatu omen dituzte hiru postu garrantzitsu hartzeko.

Batzordeak oroitarazi du EITBren zuzendari nagusiaren esku dela zuzendaritzako kideak hautatzea eta izendatzea. 2013. urtea mugarritzat hartzen du batzordeak, orduan onartu baitzen EITBren lehen euskara plana. “Ordutik hona izan diren euskara plan guztietan, EITBk engaiamendu irmoa agertu du euskararen sustapenarekin, eta zuzendaritza nagusiak kontsekuenteki jokatu izan du”.

Engaiamendu horri leial egonez, 2023-2027ko euskara planean bi helburu nagusi ezarri zituzten, Euskara Batzordeak, EITBko zuzendaritzak eta langileen ordezkariek adostu ondoan. Lehen helburua: EITBren barnean euskararen erabilpena sustatzea maila guzietan. Bigarrena: EITBk euskal jendartearen aitzinean “proaktiboki” jokatzea euskararen sustapenean.

Azken hilabeteetan, ordea, hiru postu garrantzitsutarako hautatuak izan direnek ez dute euskara eskakizunaren baldintza betetzen. Postu hauek dira: EITB Mediaren zuzendaritza, zuzendaritza komertziala eta EITB Social Mediaren eta Eitb.eus-en zuzendaritza.

Eskatzen diren baldintzetan urraketa gehiago badirela erran du EITBko Euskara Batzordeak, eta egoera salagarria dela ohartarazi du, euskara planean ezarri ziren helburuak “zapuztu” direlako.

EITBko zuzendari nagusiaren ihardukitzea

EITBko Euskara Batzordearen salaketa agertu ondoan, Andoni Aldekoa zuzendari nagusiak bere ikusmoldea eman du. Aldekoaren arabera, zuzendaritza postuetarako ez dago euskara eskakizunik:“Gu saiatzen gara euskaldunak lortzen zuzendaritzarako, baina beti ezin da”. Adierazpen hau azaltzeko, azpimarratu du zuzendari batzuek ez dutela euskara eskakizunik, baina “esperientzia profesional izugarria” dutela.

Euskararen aldeko apustuaz honela mintzatu da Andoni Aldekoa: “Etxe honetan euskara erdigunean dago, eta zuzendaritza guztiak beteko du betebehar hori. Baina batzuetan gauza batzuk galtzen ditugu beste gauza batzuk irabazteko. Garrantzitsua da zuzendaritzako guztiek argi izatea euskara erdigunean dagoela; eta hori beteko dugu. Ahaleginak egingo ditugu zuzendaritzako partaide guztiek euskaraz jakin dezaten. Beteko dugu hori”.

Donostiako geltoki berria

Donostiako Atotxako tren geltoki berria otsailaren 17an ezarriko dute martxan. Baina obrak ez dira oraino arras bururatuak, urte hondarra arte iraunen dute. Horregatik, geltokiaren zati bat zabalduko dute bakarrik. Zaharretik berrirako aldaketa egin ahal izateko, tren zerbitzua moztuko dute otsailaren 15ean eta 16an, autobus zerbitzua eskainiko dute arte horretan.

Susana Garcia Chueca Mugikortasun Iraunkorreko sailburuak azalpen hauek eman ditu:“geltoki berriak sei bide eta bost nasa izango ditu, abiadura handirako erabiltzen direnak ohi baino luzeagoak dira, 400 metrokoak, eta elektrifikazioan eta trenbideak muntatzen lanean ari dira”.

Azpiegituta berriak espazio berriak eskainiko ditu, hala nola 5.700 metro koadro izanen dituen Tabakalera ondoko plaza. Geltoki hau izanen da Abiadura Handiko Trenera egokitutako lehena.