Maiatzaren lehena langileen eskubideen aldeko borroka eguna, aitzineko astean mundu osoan ospatu da. Nazioartean langileen eskubideak zein diren begiratzera joan gira. Lan-baldintzak aipatzerakoan, lantegien produktibitate erritmoa aipatu behar da, horiek baitute langileen ongizaitea segurtatzen edo ez.

Langileen baldintzak munduan zehar

Nazioarteko Konfederazio Sindikalak (CSI), langileen askatasun sindikalak, negoziazio kolektiboak eta greba eskubideak oinarritzat hartuz, 149 estatuetako lan-baldintzak ebaluatu ditu. Konfederazioaren arabera, langileen eskubideak mundu osoan gainbehera doaz. Egin ikerketaren arabera (2024an) Bangladesh, Bielorrusia, Ekuador, Egipto, Guatemala, Myanmar, Tunisia, Filipinak eta Turkia dira lan-baldintza kezkagarrienak dituztenak. Afrikako, Ekialde Ertaineko eta Asiako estatu anitzetan langileen eskubideak ere ez direla errespetatuak aipatua da. Bestalde azpimarratu behar da Afganistanen, Yemenen, Libian eta Somalian langileen eskubideak azkarki zangopilatuak direla. Nazioarteko sindikatuen konfederazioak dionaz Estatu Batuetan eta Australian ere lan-baldintzak txarrak dira. Orohar, 2024an estatuen %87k greba eskubidea hautsi du, langileen %30ak bortizkeriak jasan behar ukan ditu eta 8 estatuetan sindikalistak hilak izan dira.

Munduko beste kontinenteekin konparatuz, Europak langileen eskubideak nahiko ongi babesten dituela errana da. Eskandinavia Europako iparraldean den eskualdea (Norvegia, Suedia eta Danimarka) lehenetarik agertzen da, aldiz Frantzia, Espainia, Erresuma Batua eta Belgika ez dira ongi sailkatuak.

Estatu emankorrenak

OCDE (Organisation de Coopération et de Développement Economiques)erakundeak enpresen produktibitatea langileek egin lanorduen arabera kalkulatu du. Langileen lanorduak kontutan hartuz, produktibitaterik onena duten estatuen sailkapena aztertu du. Irakurtzen ahal da ez duela lanordu kopuruak enpresaren produktibitatea baitezpada emankortzen.

Suedia - 8. tokian. Suedian lana, langilearen ongizaitearekin lotua da, urtean batez beste 1.441 lanordu egiten dira. Enpresa guzietan, langileek lan denboran deskonektatzeko gune bereziak badituzte. Etenaldi horiek frogatu dute produktibitatea emankortzen laguntzen duela.

Estatu Batuak - 7. tokian. Estatubatuarrek urtean, bataz beste 1.791 orenez lan egiten dute, Suedian baino 300 bat oren gehiago. Iduri luke modelo produktibista hunek (50 oren astean) bere mugak dituela.

Belgika - 6. tokian. Herritarrek urtean batez beste 1.493 oren lan egiten dituzte. Produktibitatearen sekretuetarik bat da orohar langileak ongi pagatuak direla. Anitz multinazionalek beren egoitzak Belgikan dituzte, langile kalifikatu anitzek hor lan egiten dute.

Danimarka - 5. tokian. Danimarka munduan gutienik lan egiten duen estatua da, urtean 1.363 ordu. Danimarkako lantegietan sozial ereduak garrantzi handia du. Lanerako autonomia ibilmoldean, emazte/gizonen arteko berdintasunean eta egitura hierarkiko idekian oinarritua da.

Suitza - 4. tokian. Estatuko enpresen produktibitate handia bi faktoreen inguruan oinarritzen da, enplegu biziki goran (baita adinekoentzat ere) eta mugaz gaindiko langileen enplegatzean. Urtean batez beste 1.533 oren lan egiten dira (4 eguneko asteak).

Norvegia 3. tokian. Lanorduak, beste estatueri konparatuz anitzez ttipiagoak dira, 1.427 ordu urtean. Lan denbora egunak laburragoak dira. Lan eredua parekidetasunean eta hierarkia ezan oinarritzen da.

Luxenburgo - 2. tokian. Herrialde ttipi honek bere posizio pribilegiatua, finantza sektore arrakastatsuari eta multinazionalentzat zerga apal paregabeari esker du. Langileek urtean 1.382 lanordu egiten dituzte.

Irlanda - 1 tokian. Irlanda negozioetako produktibitatearen txapeldun ateratzen da. Nazio mailan, Irlanda famatua da enpresak egokitzapen gaitasuna dutelako. Nazioartean ongi ikusia da, arrakasta badu. Administrazio-arau errazak eta enpresen zerga apalak direla eta, multinazionalak Irlandan instalatzen dira. Urtean batez beste 1.775 orenez lan egiten da.

Lanaren kultura herrialde batetik bertzera ez da berdina. Hiru estatu eskandinaviar ongi sailkatuak badira, eredu profesionalean langileen ongizaitea lehenesten dutelako da. Frogatu dute produktibitate maila ona atxikitzeko funtsezkoa dela langileak ongi sentitzea.