Apirilean, Munduko Meteorologia Erakundeak (OMM) eta Copernicus behatokiak, Europako klimaren egoera zertan den argitaratu dute. 2023an, Europak oihan suterik handiena jasan du, erregistratu urte euritsuenetakoa izan da, muturreko itsasoaren beroketa eta uholde suntsitzaileak gertatu dira.

Zientifikoek aurreikusia baino kaltegarriagoa

Funtsezko hainbat datu aztertuz, hala nola gainazaleko tenperatura ala glaziarren urtzea, txosten hunek Europako egoera klimatikoa zertan den agertzen du. Eguraldi fenomeno batzuk, intentsitateagatik, hedaduragatik eta abiaduragatik, komunitate zientifikoa ustekabean harrapatu du.

Gertakari horiek ekosistemetan ukan duten eraginaz gain, osasun publikoa egoera txarrean utzi dute. Carlo Buontempo, klimaz arduratzen den zientifikoak adierazi du 2023an ehunka mila pertsona kaltetuak izan direla. Lehen kalkuluen arabera, ekaitzen ondorioz 63 europar hil dira, beste 44 uholdeengatik eta 44 oihan suteengatik. Oraindik muturreko beroketaren biktimeri buruzko informaziorik ez da.

Diru zorreri dagokienez, 2023an, baldintza meteorologiko eta klimatikoengatik galtze ekonomiko handiak izan dira. 13.400 milioi euro baino gehiago izan direla kalkulatzen da. Horietatik %80a baino gehiago uholdeengatik. Irakurtzen ahal da:“Krisi klimatikoa gure belaunaldiaren erronkarik handiena da. Neurriak plantan ezartzea kostua handia izan daiteke, baina deus ez egitea anitzez kostu handiagoa da”.

Muturreko tenperaturak

Zientzialariek 2023ko urtea sekulan izan den urterik beroena dela adierazi dute, Europa ez da baztertua izan. Europa errekorren podium tristearen bigarren mailara igan da. 2023an, merkurioa usaian baino handiagoa izan da. Iraila historikoki hilabeterik beroena izan da. Beste edozein kontinente baino gehiago, Europa erritmo azkar batean berotzen ari da. Bere tenperatura, munduko batez besteko kurba baino bi aldiz azkarrago igaiten ari da.

Jaz sentitu tenperatura errekorra, 46 gradutik gorakoa izan da. Hezetasuna ala haizea bezalako faktoreekin konbinatua, baldintza horiek jendeen gorputzaren funtzionamenduari kalteak erakartzen ditu. Txostenean agertzen da Europan tenperatura altuek eragin heriotzen kopurua, bi hamarkadetan %30ez igan dela. Bildu datuen arabera, publiko parte batek, pertsona ahulek eta osasun arloko profesional batzuk beroa arrisku ttipikoa dela ikusten jarraitzen dute. Munduko Meteorologia Erakundearen zuzendariaren arabera, jarrerak aldatzea beharrezkoa da, 2002 eta 2010 urte artean, beroketarengatik 500.000 heriotza izan dira.

Itsas tenperaturak goratu dira. 2023an, Europako urek, sekulan ikusi ez duten tenperatura jasan dute. Itsas bero-bolada muturrekoak izan dira, bereziki Ozeano Atlantikoko ipar-ekialdean.Irlandan eta Erresuma Batuan, merkurioa 5 graduz igan da. Uztailean eta agorrilean, Mediterraneo itsasoan gisa bereko egoera izan da.

Uholde historikoak

2023an, prezipitazioak %7z emendatu dira, Europak laugarren urte euritsuena ukan du. Abenduan, ibaien hilabeteko uren gainditze errekorra hautsi da. Kalkuluen arabera, 1,6 milioi pertsona kaltetu dira. Ekaitzek eta izan diren 36.000 suteek, 550.000 pertsona hunkitu dituzte. Jazko maiatzean Minerva ekaitza izan zen. Italia hunkitua izan zen lehena, hogeita hiru ibaik gainezka egin zuten, 540 km2 lur urperatuz, 36.000 pertsona beren etxeetarik joan ukan behar zuten, 15 pertsona hil ziren. Agorrilean, Esloveniak ur uharreri aurre egin zuen, herrialdeko historiako hondamendirik garestiena izan baita. Hans ekaitzak Eskandinavia inarrosi zuen, ondotik ekaitzak Grezia, Bulgaria eta Turkia jo zituen.Leku batzuetan, egun bakar batean, urtebeteko prezipitazioak erori ziren. Gutienez 17 pertsona hil ziren Grezian, 8 Turkian eta 4 Bulgarian. Mediterraneoaren beste aldera, ekaitzak Libia kaltetu zuen, gutienez 4.700 pertsona hil ziren eta 8.000 pertsona desagertu.

Suaren eta izotzaren artean

Euri erauntsi anitz, elur guti, 2023an ere, elur-egunen kopurua Europako normen azpitik izan da. Tenperatura gorenak konbinatu eta, fenomeno hunek azkartu du glaziarren urtzea kontinente osoan. 1976tik geroztik 850 km3 galdu dira. Alpeak ez dira salbuespen bat, bi urtez, glaziarren bolumenaren %10a desagertu da. Antzeko joera ikus daiteke mundu mailan. Urte batez izotz errekorra gainditu da, 600.000 milioi tona ur galdu dira. Bost aldiz Europa Erdialdeko glaziar guzietan dagoen izotz kantitatea.

Europa osoan, 2023an oihanetan sute handiak izan dira. Europar Batasunean sekulan izan diren suterik suntsitzaileenak Grezian iragan dira, 950 km2 baino gehiago erre baitziren.

Errana denez, zoritxarrez, zenbaki horiek ez dira etorkizun hurbilean apalduko. Aitzinetik aurreikusia da, eguraldi gertakariak, maiztasunean eta intentsitatean azkartuko direla.Hala ere, klimatologoek agintzen dute Europako klimari buruzko datu-kopuru hauek gure egungo ahultasuna aztertzea eta etorkizuneko ekintzen berri emaitea ahalbidetuko dutela.