Beharrezkoa ote zen “bonba” erabiltzea?

Ba ote dakixu? | 2021eko Martxoaren 25a

Duela 150 urte, Pariseko Komuna (3/12)

1871ko martxoaren 18ko jazarraldiaez zuen iraultzailebatzorde batek antolatu, joanden astean erran bezala, mugimenduespontaneoa izan zen.Federatuen batzorde zentralakez zuen berehala egoerarenkontrola ukan. Martxoaren21ean, mila manifestari, bonapartistaketa erregetiarrak, Vendômeplazan bildu ziren AitzindaritzaGorenaren hotela ebakuatzeko.Federatuen kontraborrokatu ziren eta tiroketaodoltsu bat gertatu zen (hamarbat jende hil ziren). Ber egunean,batzorde zentralak...

Ba ote dakixu? | 2021eko Martxoaren 18a

Duela 150 urte, Pariseko Komuna (2/12)

1871ko otsailean, Nazio Biltzarrak,Bordelen instalatua zenak, AdolpheThiers exekutibo presidente gisahautatu zuen. Monarkista Ganbarakez zuen Errepublikako izenabaliatu nahi. Gainera, neurri kontserbadoreakbozkatu zituen, denaklangile klaseen eta errepublikanoerradikalen kontra (guardia nazionalgehienentzat soldata kendua zen,jeneral kontserbadore bat Guardianazionalaren buruzagi gisa izendatuazen disidenteak erreprimitzeko,Mont-de-Piété-ko erregimen...

Ba ote dakixu? | 2021eko Martxoaren 11a

Duela 150 urte, Pariseko Komuna (1/12)

Duela 150 urte, 1871ko martxoaren18tik maiatzaren 28a arte, 72 egunez,nehoiz ikusi gabeko esperientziapolitikoa iragan zen, ParisekoKomuna. Esperantza handi batetansortu baina dramatikoki bukatu,"aste odoltsuarekin". Historia horikontatuko dauzuet 3 hilabetez, 12astez, Komunaren iraupena bezala.Pariseko Komunaren etorkia1870eko urtean ("urte izugarria"Victor Hugoren arabera) atzemaitenda. Irailaren 2an, frantses tropakSedan-en garaituak izan...

Ba ote dakixu? | 2021eko Martxoaren 04a

Henrike IV.a, bi erresumetako erregea (4/4)

1590. urtea hasizenean, Frantziakbi errege bazituen!Legezko erregea,Henrike IV.a, eta Ligakatolikoaren erregea,"Xarles X.a", HenrikeIV.aren osaba.Egiazko gerla zibilbat, zeinetan HenrikeIV.aren tropek geroeta gehiago abantailahartzen zuten.1590eko martxoaren14an, Ivryko batailan,Ligak eta berenEspainiako aliatuek 6000 soldadugaldu zituzten. Maiatzaren 7an,Henrike IV.ak Pariseko blokeoaerabaki zuen. Uztailaren 27an,Pariseren kontra oldarra egin zuenbaina gibelarazi...

Ba ote dakixu? | 2021eko Otsailaren 25a

Henrike IV.a, bi erresumetako erregea (3/4)

1584an, Anjouko dukearenhiltzearekin,Nafarroako HenrikeFrantziako tronuaren premua bilakatuzen. Katoliko kartsuenek ezzuten hori onartu nahi eta Liga katolikoasortu zuten horren kontraborrokatzeko. Beste aldean, Nafarroakoerregearen sustenguek(protestanteak baina ere katolikomoderatuenak) Nafarroako Batasunasortu zuten. Frantziako erregea,Henrike III.a, zinez ahulduazen politika eta finantza sailetan.Aliatu azkar bat atzeman beharzuen. Orduan, 1585ean,...

Ba ote dakixu? | 2021eko Otsailaren 18a

Henrike IV.a, bi erresumetako erregea (2/4)

1572ko agorrilaren 18an, Parisen,Notre-Dame katedralean,beren amek programatua zutenbezala, Henrike eta Valois-koMargarita ("Margot" erregina)ezkondu ziren. Segurki, historiaguziko ezkontza konplikatuena.Henrike protestante baitzen, esposenbaimena kanpoan, katedralarenaitzinean,errezebituaizan zen. Baimenaren ondotik,bi esposak katedralera sartuziren baina Henrike direktoki saihetsekoatetik jalgi zen. Bakarrikmeza bukatu eta, elizan berrizsartu zen bere...