Ba ote dakixu? | 2020eko Uztailaren 30a

Frantses iraultza Euskal Herrian (3/6)

Frantses iraultza arte, Nafarroakestatus partikular bat bazuen.Erresuma bat zen. Erregeak zuenNafarroaren eta Frantziaren artekobatasuna egiten. Batasun pertsonalbat zen. Luis XVI Frantziaeta Nafarroako errege zen bainabi erresumek, ofizialki, berenindependentzia begiratu zuten.Nafarroakbere konstituzioa etabere instituzioak bazituen. Horretako,Estatu orokorrak konbokatuakizan zirelarik, Nafarroakoestatuek konbokazio hori errefusatuzuten erranez Frantziakoerresumarent...

Ba ote dakixu? | 2020eko Uztailaren 23a

Frantses iraultza Euskal Herrian (2/5)

1789ko maiatzaren 5ean, EstatuOrokorrak ideki ziren Versaillesen.Erresumaren finantzakegoera katastrofikoan ziren.Luis XVI.ak aterabide bat atzemaitekokonbokatu zituen. Erregeakbilkura ideki zuen erranez“bere populuen lehen laguna”zela (“populuen” eta ez “populuaren”,erresumaren dibertsitateaonartua zen). Kexu kaieretan,erreforma handiak galdeginakizan ziren baina Necker-ek,finantzetako ministroak, berelehen diskurtsoan zerga ber...

Ba ote dakixu? | 2020eko Uztailaren 16a

Ba ote dakixu?

Frantses iraultza Euskal Herrian (1/5)

Hasteko, nola ez eskertu Manex Goyhenetche? Sobera fite joan zaigu baina behar da jada gure xantza baliatu eta leitu Manex Goyhenetchen obra, partikulazki bere “Euskal Herriko historia orokorra”. Egungo eta heldu diren asteko artikuluentzat, historialari handi horren lanean bermatuko naiz (4. tomoa, 1789ko iraultza). Frantses iraultza piztu zelarik Euskaldunen erreakzioa eta sentimenduak ulertzeko, testuingurua behar da esplikatu. 1770 eta 1...

Ba ote dakixu? | 2020eko Uztailaren 09a

Trantsizio demokratikoa Euskadin.

Trantsizio demokratikoa Euskadin.

Igandean, Euskadin, bozka eguna izanen da, Eusko Legebiltzarreko 12. legealdiko hauteskundeak. Lehenak antolatuak izan ziren 1980an, duela 40 urte. 5 urte lehenago, Franco hil zen. Juan Carlos Espainiako errege eta estatuburua bilakatzen zen. Adolfo Suarez gobernuburu izendatu zuen 1976ko uztailean. Suarez-ek konstituzio demokratiko bat plantan emaitea hitzeman zuen. Trantsizio demokratikoaren denbora hasia zen. Abenduaren 15ean, erreforma politika...

Ba ote dakixu? | 2020eko Uztailaren 02a

Ba ote dakixu?

Orreagako bataila

Nork ez du ezagutzen Errolanen kantua, frantsesez La Chanson de Roland? Baina nork ezagutzen du egiazko historia? 778an, Karlomagno (latinez: Carolus Magnus, frantsesez: Charlemagne) ez zen oraino enperadore baina jadanik Europako errege indartsuena. Aitzineko urtean, Paderborn biltzarrean, Sulayman-ek, Bartzelonako Waliaren mandatariak frankoen erregeari “Zaragoza hiria eta beste hiri batzuk ere entregatuko” zizkiola hitzeman zion. Sulayman Kordobako emirrare...

Ba ote dakixu? | 2020eko Ekainaren 25a

Berrogeiko gerla (8/8)

Ekainaren 17an, Bordeleko lizeo batetik, irratian, Petain marexalak, gobernuko presidente berriak, frantses soldadueri “borroka gelditzea” galdegin zuen. Egoera izigarri nahasgarria zen. Petainek erran zuen borroka gelditu behar zela alemanekin negoziatu aitzin! Frantses soldadu anitzek mezu hori entzun zutelarik gudukak gelditu zituzten. Milaka preso eginak izan ziren (1,5 milioi orotarat) egun horietan alemanek gerla segitzen baitzuten eta beti aitzinatzen baitziren. Sail hortan Petainen a...