Mundu zabalean | 2023ko Azaroaren 16a
Glifosatoaren geroa Europar Parlamentuaren esku
M.O.
Zientifikoek joano eta gehiago aipatzen dituztelarik gure osasunerako eta ingurumenerako glifosatoaren arriskuak, Europako lurraldean erabiltzeko baimena luzatzen jarraitzen du. Azken hamar urteko luzapena laster bururatzera doala, abenduaren 15a baino lehen Europar Parlamentuak behin betikoz debekatzea ala 10 urte gehiagorentzat berriz baimentzea erabaki beharko du. Hartu erabakia laborantza sektorearentzat garrantzitsua bada, jendarte osoarentzat ere da.
Planetan gehien erabiltzen den RoundUp herbizida eztabaidagarriak, Europar Batasunak hartuko duen bidea bakoitzaren osagarriarentzat garrantzitsua izanen da. Puntu hunen inguruan Europar Batasuneko estatu kideak ez badira denak baitezpada ados, zientzialariak eta elkarteak aldiz beste hamar urtez luzatzearen kontra agertzen dira.
1950ean glifosatoa lehen aldiz agertu zen. Henri Martin suitzar kimikariak asmatu zuen. Produktu hau Cilag laborategi farmazeutikoak eskuratu zuen, erabili gabe. Hogei urte berantago, 1974an,
John E. Franz-ek, Monsanto konpainiako estatubatuar kimikariak, atzeman zuen glifosatoa landaretan ezarriz, nola metabolizatzen zen eta belar zikinak geldiarazten zituen. 1974an, Monsantok lehen aldiz herbizida merkaturatu zuen, RoundUp sortu zen. Mundu osoko laborantza sailean arrakasta bildu zuen. Saltzeko argumentuak azkarrak izan ziren eta kantitate handietan ekoiztua izan zen. Baserrietan berehalako arrakasta ukanez, merkatua garatu zen, 40 urtez salmentak 100 aldiz biderkatu baitira. 1990ean Monsantok OGM-en merkaturatzeko baliatu zuen. 2000. urtean, Monsantoren herbizida publiko jabetzan sartu zen, dozenaka konpainiak merkaturatu zutena. Glifosatoa nazioarteko merkatuan sartzen da, geroztik munduan saltzen diren ehunka herbizidetan aurkitzen da. Garaian ez zen ikerketarik egina izan eta eskola, baratze publiko, pentze… denetan kasu egin gabe hedatua izan da.
2015ean dira lehen lanjer abisuak agertu, herbizida horren ondorioz minbiziak sortzen ahal direla agertu baitzen. Minbiziaren Ikerketarako Nazioarteko Agentziak (CIRC) minbiziak sortzen ahal luken produktu gisa sailkatzen du eta zalantzan jartzen du molekularen izaera genotoxikoa, ADN-a kaltetzen duena. Paradoxikoki, ez Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA), ez eta Europako Kimika Agentziak (ECHA), Munduko Osasun Erakundearen (OMS) diagnostiko kezkagarria ez dute kontutan hartu.
Ingurumenarentzat eta osasunarentzat arriskutsua den pozoia debekatzeko, Europan zehar mobilizazio anitz iragaiten ari dira. Europar Parlamentuko deputatuen abenduko bozaldia ongi segitua izanen da.