Martxoaren 8a, Emazteen Nazioarteko Eskubideen Eguna, gehienetan emazteen besta bezala kontsideratua bada ere, emazte batzuk jasaiten duten egoera dorpeaz hitz egiteko eguna da. Gai hunen inguruan jarrera batzuek mintzen naute.

Sortu naizenetik, nire emetasunak min egiten dit. Nehork ez ninduen abisatu hain zaila eta mingarria zela emazte izatea.

Emazte sortzen girelarik, eskolara sartu bezain laster borrokatu behar gira. Jolasgaraian adibidez, ikastolan mutiko eta neskak, zahar eta gazteagoak lehiatzen dira korrikan. Neska batek mutiko bati irabazten dionean, mutikoari gehienetan ohar berdina egina zaio, trufatuz: “neska batek irabazi zaitu”.

Neskak futbolean aritzen direnean berriz, ongi moldatzen direnean “azkarra zira neska batentzat” erraten zaie.

Handitzean, gauza pisu bat altxa behar denean, beti “utz ezazu, pisuegia da zuretzat” erraten da.

Nerabezarora sartzen denean, hurbileko pertsonak behartuak sentitzen dira emazte gaztearen gorputza aldatzen denean komentarioak egitera. Ez da gogoetatzen parean denak nola ohar horiek hartzen dituen.

Kolegioan berdin, 13-15 urteko mutikoek nesken gorputzak konparatzen dituzte, ikusteko nor den erakargarriena.

Jendartean ere ber gisan, gizon batek emazteak zapaltzen dituen txiste bat egiten duenean, haserretzen edo gaizki hartzen bada “irri egiteko da, ez duzu umorerik” erraten digute. Ez dut uste guziaz irri egin daitekeenik, parekoari min egiten zaion momentutik.

Ez zait iduri emazteek umore falta ala indar falta dugunik. Uste dudana da gizon batek ez dakiela zer den emazte izatea. Emazte baten lekuan ematen entseatzen bada ere, sekulan ez du jakinen zer den ohar guzi horiek haurtzarotik entzutea, beti bere burua apaldua izatea, eta beti pentsaraztea pertsona ahula dela, arrazoi bakar batengatik: emazte sortu izana.

Beraz bai, komentario, begirada, ohar eta txisteek haserretzen naute. Emaztearen irudia menpekotasun ala sexualizatuaren sinbolotzat erabiltzea ezin onartua da. Emazteen irudia ez da lotsagarria ez eta ahultasunaren sinonimo. Dudan emaztearen irudia borrokalaria, azkarra eta ausarta da. Mendez-mende, urtez-urte, egunez-egun eta minutuz-minutu borrokatu behar izan baitute eta borrokatzen segitzen baitugu, emazteentzat pentsatua eta egina izan ez den bidea zerotik eraikitzeko.

Gauzak anitz aitzinatu eta aldatu badira ere, oraindik bada lan. Egun batez egoera aldatuko delakoan… Elkar zaindu gaitezen.