Yaltan, Churchill eta Rooseveltek sobietarren eskaera guziak onartu zituztela eta Stalinen gezurrak sinetsi zituztela usu errana izan da. Baina “mito bat da” Andrew Roberts historialariaren arabera. Errealitatea (usu bezala!) “biziki konplexuago eta sotilagoa” zen, “akordio finalaren elementu bakoitzak beste guziak hunkitzen” baitzituen.

Stalinen garaipena?

Egia da sobietarrek indarra ematen zuen egoera batean zirela. Armada Gorria, bere sei milioi soldadurekin, Europa ekialde osoan hedatua zen, eta Poloniako lurralde guzietan. Horrek, dudarik gabe, Stalini indar anitz ematen zuen negoziaketetan. Mendebaldar aliatuek sobietarren beharra bazuten gerla irabazteko, Europan partikulazki baina ere Pazifikoan. Churchill eta Rooseveltentzat, sobietarren gerlan sartzea Japoniaren kontra lortzea helburu nagusi bat zen (amerikanoek ez zakiten oraino nuklear bonba egiazki ongi ibiliko zenez). Churchill eta Rooseveltek sobietarren parte-hartze osoa Nazio Batuen sorkuntzan eta lanetan lortu nahi zuten (haiek zuten proiektu hori pentsatu, 1941ean, Atlantikoaren kartarekin). Mendebaldar aliatuek eskaerak bazituzten ere eta Stalinen onarpena lortzeko puntu horiei buruz, sobietarren eskaera gehienak onartu behar zituzten. Hori akordio finalean agertu zen.

Bateratuak “nazismoa deuseztatu” arte

Lehenik, “alemaniar nazismoa eta militarismoaren deuseztatzea” helburu nagusia zela berriz errana izan zen. Baina, “alemaniar populuaren deuseztatzea ez (zela aliatuen) nahia” idatzia zen ere. Alemaniaren zatiketa hiru okupazio gunez (Estatu Batuen, Britainia Handiaren eta sobietarren artean) konfirmatua izan zen. Frantzia Yaltan ez zen gomitatua izan (De Gaullek hori zinez gaizki hartu zuen) baina erakusteko garaile den herri bezala kontsideratua zela, okupazio gune bat (Alemaniako mendebalde partean) Frantziari ematea erabakia izan zen. Poloniako muga berriak finkatuak izan ziren ere. Ez ziren gehiago 1939ko mugak, sobietarrek Poloniaren ekialdeko lurralde zenbait “hartu” baitzituzten. Orduan, Poloniak bere mendebaldean ziren lurralde zenbait ukan zituen, alemaniarren kaltetan (gerlaren ondotik, 12 milioi alemaniar historikoki alemaniar ziren lurralde horietatik abiatu ziren, biztanle desplazamendu handiena Europaren historia modernoan). Pazifikoan, sobietarrak gerlan sartzea Japoniaren kontra engaiatu ziren, Alemaniak galdu-eta hiru hilabeteren buruan. Trukean, sobietarrek Sakhalin islaren hegoa eta Kuril islak ukan zituzten. Nazio Batuen Erakundearen funtzionamendua finkatua izan zen ere. “Hiru Handiek” haien aulkia Segurtasun Kontseiluan, beto eskubidearekin, bermatu zuten eta Frantziari (britainiarreri esker) eta Txinari (amerikanoeri esker) aulki banaren ematea erabaki zuten. Konferentziako azken egunean, otsailaren 11n, Roosevelt eta Churchillek Stalinen adostasuna lortu zuten deklarazio baten egiteko, zeinean hiru potentziak “hauteskunde libreak” Europako herri guzietan antolatzea engaiatu ziren. Roosevelt eta Churchill inozenteak izan zirela pentsatu ahal izan da baina, memento horretan, inportanteena zen Alemaniari eta Japoniari erakustea aliatuak bateratuak izango zirela garaipen osoa arte. Horri buruz, Yalta arrakasta bat izan zen.