Emazteen Eskubideen Nazioarteko Eguna kari, Euskal Elkargoak “Eta zu bazina?” kanpaina abiatu du, 2026ko herrietako hauteskundeei begira. Horren bidez, emazteek beren ahotsa entzunarazi eta lekuko politikan gehiago parte hartzea da helburua.

Euskal Elkargoaren kanpainak, Ipar Euskal Herriko emazte guziei dei egiten die aspalditik baztertuak izan diren arlo politikoan engaiatzeko.

Martine Bisauta, Euskal Elkargoko emazte eta gizonen arteko berdintasunaren lehendakariordeak azpimarratu nahi ukan du jendarte zibiletik heldu diren emazteek politika publikoetan eragina ukan dezaketela.

Sustatu beharreko aitzin-pausoak

2000ko ekainaren 6ko legearen arabera, hauteskunde zerrendetan parekotasunaren obligazioa ezarri zenetik,emazteen ordezkaritza lekuko exekutiboetan etengabe emendatu da. Gaur egun, Ipar Euskal Herriko herri kontseiluetako jarlekuen %41a emazteek betetzen dute. 2020an, 28 emazte hautatuak izan ziren auzapez izateko, 2014an 17 izan zirelarik. Hobekuntza hau Elkargoko kontseiluaren baitan ere islatzen da, emazteen kopurua %23tik %31ra emendatu baita. Hala ere, Martine Bisautak zioen hortik haratago joan behar dela, beste emazte boluntario batzuk bultzatuz eta lagunduz.

Jakin behar da 1.000 biztanletik beheitiko herrietan ordezkaritza falta nabarmenagoa dela, parekotasun zerrenden araua ez baita aplikatzen.

Emazteak postu estrategikoetan

Jean-René Etchegarayk Euskal Elkargoaren lehendakaritza postua hartu duenetik, orotara Euskal Elkargoaren baitan bederatzi emazte postu estrategikoetan izendatuak izan dira, horietan lehen lehendakariordearen postua hartu duen Renée Carrique. Horrez gain, gizonen esku egon ohi diren arloak emazteei utzi dira, hala nola ekonomia arloa Sylvie Durrutyren esku, laborantza Isabelle Pargaderen esku eta saneamendua Maider Arosteguyren esku.

Belaunaldi berriak inspiratzeko eta jendartea aldatzen ari dela erakusteko modu bat da. Martine Bisautak adierazi duenez, ibilbide horri esker zalantzan diren emazteei konfiantza transmititzen zaie.

Tokiko adibide sinbolikoak

Kanpainaren ildo beretik, Emazteen Eskubideen Nazioarteko Eguna kari, Euskal Elkargoa Ipar Euskal Herriko emazte inspiratzaileak argitan eman nahi ukan ditu.

Lehen emaztea Ipar Euskal Herrian kasik 30 urtez borroka feministetan parte hartu duen Elisabeth Charriau militantea da. Azken hunek sinetsi nahi du borroka ez dela galdua, lurralde hau eredu izan daitekeela amestuz.

Bigarren emaztea Leïla Périé da. Gazte ikertzaile talentutsua, zelula aitzindarien inguruko aurkikuntzekin CNRS saria irabazi du. Emazte gazte hunek dibertsitatea indar bihurtu du. Zientzia diziplina desberdinak nahasten hasiz immunologiaren arloan bide berria ideki du.

Bestalde, kasik 100 langile dituen “La Ferme Elizaldia” Ipar Euskal Herriko elikagaien industriako enpresa nabarmenenetakoa hartua izan da adibide gisa. Kausitze huntan, emazteek beti leku estrategikoa ukan dute. Maite Loyathok bere senarrarekin enpresa sortu zuen duela 30 urte, eta gaur egun Leire alabak segida hartu du, bere anaia eta ahizparen laguntzarekin.

Horrez gain, Laffargue larrugintza etxea Donibane Lohizuneko ondarearen parte da, eta azken 10 urteetan sortzailearen bi arralabasoek kudeatzen dute. Berrogei urte inguruko bi emazte kementsuak enpresaren arrakastaz harro dira. Beren helburua eredu izatea da eta erakustea emazteek ere gizonek bezainbeste arrakasta ukan dezaketela.

Azken emaztea Idauze-Mendiko auzapeza eta Euskal Elkargoaren lehen lehendakariordea den Renée Carrique da. Engaiamendu politikoaren, beti bizirik duen gogoaren eta interes publikoekiko atxikimenduaren inguruan bere lekukotasuna ekartzen du. Beste emazteak ere, dituzten gaitasunetan sinestera bultzatzen ditu.

Laburbilduz, hazkurrian, larrugintzan, ikerkuntzan edo politikan, emazte horiek beren lekua atzeman dute eta emazteak goi-mailako karguetara heltzea eragozten duen beirazko sabaia (plafond de verre) hautsi dute. Haien ibilbideek mundu bat islatzen dute, oraindik ere zailtasunak dituena estereotipoetatik eta sexu arteko desberdintasunak mantentzen dituzten aurreiritziak desegiteko. Baina denek begiratzen dute etorkizunera itxaropentsu, eta beren lekukotasunen bidez beste emazte batzuk engaiatzen animatzea espero dute.