Europar hauteskundeak iragan dira, frantses estatua lurrikarak inarrosi dituela. Macron presidentearen aginduz, hautesleek ekainaren 30ean eta uztailaren 7an frantses legebiltzarreko deputatuak hautatu beharko dituzte. Europako Parlamentuan beste 26 estatu izanez, hauteskundeak nola iragan diren begiratzera joan gira.

Hauteskundeetako parte hartzea

Europar Batasuneko 373 milioi hautesle europar hauteskundeetan bozkatzera deituak ziren.

Europako boto-emaileen %51 bozkatzera joan da, 2019an baino pixka bat gehiago (%50,6). Gehienik bozkatu duen estatua Belgika izan da (%89,82), gutien parte hartu duena Kroazia (%21,34).

Eskuin muturrak gorakada egin badu ere, “Alderdi Popular Europarra”-k 13 hautetsi gehiago lortu ditu, Europako Parlamentuko talde politiko nagusi gisa izaiten segitzen du (189 eurodeputatu). Hauteskunde gauean Ursula von der Leyen, Europako Parlamentuko presidentea kontent agertu da, 400 hautetsi baino gehiagorekin segurtatzen baitu presidente postua (orotara 720 eurodeputatu).

Eskuin muturraren gorakada

Europako eskuin muturrak hainbat estatutan boz gorakada harrigarria lortu du. Rassemblement National-ek lortu garaipenaz gain (%31,37), alderdi euroeszeptikoek irabazi dute. Austrian bezala, eskuin muturrak (FPÖ)bere hautetsi kopurua bikoiztu du (6). Espero zen bezala, Giorgia Meloni Italiako lehen ministroaren “Fratelli Italia” alderdiak lehen postua lortu du, 24 deputaturekin kopurua bikoiztu du (orain arte 10 ziren). Alemanian ere AfD eskuin muturreko alderdiak emaitza onak egin ditu, 15 hautetsi lortuz (+6).

Herbehereetan, Geert Wildersen alderdiak aurrerapauso handia egin du, 2019an leku bat lortu bazuen, aldi huntan 6 ordezkari ukanen ditu.

Hala ere eskuin muturreko alderdi batzuk galdu dute. Hungarian, 2019an baino emaitza okerragoak egin dira, duela bost urte %53 lortu zen, aldi huntan %44,67. Gauza bera gertatu zaio Ley y Justicia ultra kontserbadore alderdi poloniarrari, 7 eurodeputatu galdu baititu. Suediako Demokratak laugarren gelditu dira, 3 eserlekurekin.

Parlamentuko “Identité et démocratie” taldeak (RNko hautetsiak barne), 9 hautetsi gehiago lortu ditu, orotara 58 eurodeputatu. Bestalde, Kontserbadore eta Erreformistak taldeak, (Reconquête afiliatua dena) 4 aulki gehiago lortu ditu. Bi talde parlamentarien artean 131 deputatu dituzte. Bien artean elkarretaratzeko eztabaidak izan badira ere, ez lukete lortuko Europako Parlamentuan bigarren indar politikoa izaiten.

Sozialdemokratak egonkor, berdeak eta liberalak behera

Zentro ezkertiar alderdiek bigarren eurodeputatu kopuru handiena dute, 137 hautetsirekin (139 aitzineko kargualdian). Sozialdemokratek gora egin dute Portugalen, Suedian (%24,9) eta Maltan (%45).

Alderdi ekologistek usaian europar hauteskundeetan egiten dituzten emaitzak ez dituzte lortu. Danimarkan lehenak agertu badira, Europako Parlamentuan 20 bat hautetsi galdu dituzte, 71 hautetsitik 52ra pasatuz.

Renew Europa talde zentristak 20 bat aulki galdu ditu, hirugarren talde politikoa da.

Azkenik, ezker muturrak azken postuan jarraitzen du, 36 eurodeputaturekin, aitzineko mandatuetan baino bat gehiagorekin. Bestalde NI (Ez Erregistratuak) 45 eurodeputatu dira eta parlamentuko talde politikorik gabekoak 52.

Europar Parlamentuaren osaketa

Europar Parlamenturako deputatuak ekainaren 10ean bildu dira, talde politikoak osatzeko eta talde horietako presidenteak izendatzeko. Talde politiko bakoitza osatzeko Europar Batasuneko zazpi herrialdetako 23 eurodeputatu gutienez ukan behar dira. Ekainaren 27 eta 28an Europako Kontseiluaren biltzarrean batzordeak osatuko dira. Talde politikoen aurkezpena egiteko epea uztailaren 15a arte da. Uztailaren 16a eta 19aren artean Europar Parlamentu berria osatzeko lehen osoko bilkura iraganen da. Saio horretan, eurodeputatuek presidente berria, presidenteordeak eta kuestoreak hautatuko dituzte. Azken hauen ardura da interes zuzeneko administrazio eta finantza gaiez eta baldintzez arduratzea.

Udako geldialdiaren ondotik lehen saioa irail erditsuan iraganen da. Parlamentuak Europako Batzordeko lehendakari berria hautatuko du, gehiengo osoz eta bozketa sekretuan. Ondotik, Europar Batasuneko herrialdeek komisario berrietarako hautagaiak proposatuko dituzte. Abenduaren 1ean Kontseilu Europarreko lehendakari berria karguaz jabetuko da, Europar Batasuneko herrialdetako kideak, estatuburuak edo gobernuburuak hautatu eta.

Taldeen osaketa

PPEren taldean, 30 aleman, 22 espainol (PP), 20 polonesa eta 6 frantses egonen dira (LR).

Sozialdemokrataren aldetik, Italiako eta Espainiako (PSOE) ordezkaritzak izanen dira indartsuenak, 21 ordezkarirekin lehenean eta 20 bigarrenean. Ondotik, 14 aleman, 13 frantses (PS) eta 11 errumaniar deputatu.

Conservateurs et réformistes européens taldeak 24 italiar, 20 polones eta 5 frantses (Reconquête) ukanen ditu. Eskuin muturreko beste taldeak, “Identité et démocratie” (RN barne), 30 ordezkari lortu ditu.

Galtze handia Renew Europa talde liberalarentzat, 13 deputatu frantses (Rennaissance), 8 aleman eta 7 holandes ondoan dituela.

Hauteskunde hauetan beherakada handia jasan duen talde Berdeak (Verts/ALE) 53 deputatu ukanen ditu.

Ezkerreko taldearen (GUE/NGL) ordezkaritza nagusia, 9 frantses deputatuk osatzen dute (FI), orotara 36 eurodeputatu dira.